Sürülerinizin Gizli Düşmanı Botulismus

Botulismus, dünyada ve ülkemizde özellikle ruminant hayvan türlerinde ölümcül olan ve ciddi ekonomik kayıplara neden olan bir hastalıktır. Tedavi şansı çok düşük olan botulismus hastalığından korunmanın en etkili yolu düzenli olarak yapılan koruyucu aşılamalardır.

Cl.botulinum nörotoksini sinir fonksiyonlarını bloke ederek solunum ve kas felcine yol açabilmektedir. Literatürde botulizmin en yaygın görülen bulaşma yolu, Cl. botulinum nörotoksini ile kontamine gıdaların tüketilmesi ile seyreden gıda kaynaklı botulizmdir.

Clostridium botulinum doğada yaygın bir şekilde bulunan, sporlu, gram pozitif bir mikroorganizmadır. Kokuşma durumunda bulunan organik maddeler içinde (kadavra, kokuşmuş, bozulmuş, çürümeye yüz tutmuş silaj ve benzeri yiyecekler), çeşitli yem, su ve özellikle lağım sularında etkenin vejatif formları çoğalarak protein niteliğinde ekzotoksin salgılarlar.

Hayvanlarda gıda alımı azalarak, dil, yanak ve yutak kaslarının felcine bağlı olarak çiğneme ve yutma güçlüğü ortaya çıkar, çiğneme çok yavaşlayarak ağız boşluğundan yem atıklarının aktığı gözlenir.

Bazı olgularda çiğneme devam ettiği halde kısmen çiğnenmemiş gıda lokmaları yutulamayarak dilin gerisinde bikir, buna bağlı bağlı olarak ağızdan salyaların aktığı gözlemlenir.

Kulak ve göz kapaklarındaki felce bağlı olarak göz kapaklarında düşme ve baş kısmının öne eğik şekilde tutulduğu, kuyruk ve anal bölge duyarlılığının düşük seviyede olduğu gözlemlenir.

Hasta hayvanların rumenleri dıştan dolgun görünüşte olup palpasyonda katı hamur kıvamında bir kitle ile dolu olduğu ve hareketlerinin azaldığı gözlemlenir.

Toksinin vaso-dilatatör etkisiyle bağırsak, beyin, karaciğer, dalak ve kalp kesesinde kanamalar görülür. Bilhassa ince bağırsaklarda kataral bir yangı bazı olgularda akciğerlerin ödemi ve safra kesesinin büyümesine rastlanır.

Tedaviye yanıt vermeyen Botulismus vakalarının neredeyse tamamı ölümle sonuçlanır, tedavisi pek mümkün olmayan hastalıkla koruyucu veterinerlik programlarıyla mücadele edilir.